آکنه و جوش
شایعترین بیماری التهابی پوستی است که به صورت جوشهایی بر روی صورت، پشت و سینه و شانهها در دوران بلوغ نمایان میگردد. این بیماری با افزایش فعالیت غدد چربی بدنبال آغاز فعالیت ترشحی غدد جنسی در دوران بلوغ بوجود آمده و تا زمانی که غدد جنسی فعال هستند ادامه مییابد. نسبت پیدایش آکنه در دختران و پسران تقریباً برابر است، ولی شدت بیماری در آقایان بیشتر بوده و در مقابل، نگرانی و مراجعه به پزشک در دختر خانمها بیشتر است. شدت آکنه در سالهای آخر دهه دوم عمر کاهش مییابد و در اکثر مبتلایان در اوائل دهه سوم یعنی حدود 20 سالگی متوقف میشود ولی بر خلاف عقیده رایج، با رسیدن به بلوغ کامل برای همیشه از بین نمیرود. در یک شکل خانوادگی کمیاب، بیماری آکنه در سنین بالا، حتی تا دهه ششم زندگی، دیده میشود.
در مردان ممکن است آکنه تا سنین میانی در پشت باقی بماند که احتمالاً ناشی از یک حساسیت ارثی نسبت به آن است. البته نوعی جوش بنام آکنه شیرخوارگی نیز وجود داردکه در شیرخواران پسر مشاهده میشود. یافتههای بالینی:
ممکن است دانههای قرمز، جوشهای چرکی، زخم سطحی خفیف همراه با درد یا خارش وجود داشته باشد در اطراف این ضایعات ، گاهی دانههای سرسفید یا سرسیاه و روزنههای بزرگ دیده میشود. کیستهای آکنهای از عوارض آکنه است. ناراحتی فکر و آشفتگی ناشی از جوش جوانی ممکن است آزار دهندهترین شکایت بیمار باشد. عوامل مرتبط با جوشهای جوانی:
1-هورمونهای جنسی: یکی از وظایف هورمونهای جنسی مردانه (تستسترن) کنترل غدد چربی است. این هورمون هم در مردان و هم در خانمها وجود دارد ولی اندازه آن در خانمها ناچیز است. میزان هورمونهای جنسی در کودکان بسیار اندک است. در دوران بلوغ هورمونهای مردانه در پسران افزایش شدیدی یافته و در دختران نیز مقداری افزایش مییابد. و این مسئله سبب افزایش میزان فعالیت غدد چربی و رخداد آکنه میشود. 2-فشارهای روانی: فشارهای روانی باعث بدتر شدن جوشهای جوانی میگردند. بعنوان نمونه میتوان به بدتر شدن آکنه در مواقع امتحانات، نگرانیها و هیجانات شدید روحی اشاره کرد. در دختران نیز تشدید آکنه قبل از قاعدگی وجود دارد. شدت آکنه در افراد مبتلا به صرع نیز قابل توجه است. 3-آب و هوا و محیط : آب و هوا در ایجاد شدت ضایعات مؤثر است. قرار گرفتن در برابر نور خورشید یا جریان باد سبب کاهش شکلگیری دانههای سرسیاه میشود. بنابراین آکنه در نقاط ابری و کم آفتاب بیشتر از نقاط آفتابی است. اصولاً آکنه در زمستانها شدت یافته و در تابستانها بهبود مییابد. اماکن پرجمعیت، تنگ، کم فضا و شلوغ زمینهساز بروز آکنه است. 4-آکنه و رژیم غذایی: بر خلاف نظریه همگانی، مواد خوراکی (مانند غذاهای چرب و سرخ کرده و شیرینیجات) اهمیت زیادی در رخداد آکنه ندارند. خوراکیها چندان نمیتوانند تعداد جوشها را افزایش دهند و افزایش چربی صورت و پوست چندان ربطی به خوردن چربی و شیرینی ندارد. انواع آکنه:
1-آکنه خفیف:
شایعترین نوع آکنه که تعداد زیادی از نوجوانان درسنین 1 تا 19 سالگی به آن دچارمیشوندآکنه خفیف است.این جوشهابیشتربرروی پیشانی،چانه وفک پائین ظاهرشده واغلب بدون درمان بهبودمییابند. ولی هرچند وقت یکبار، دوباره بروز کرده حتی تا سالها ممکن است به این ترتیب ادامه یابد. 2-آکنه میانه:
گرفتاری به این نوع آکنه درجوانان18تا 2۰ساله وبعدازآن میباشد.نزدیک به 10% افراد به این نمونه دچار میگردند. تعداد جوشها نسبتاً زیاد بوده و علاوه بر صورت، در شانهها و سینه نیز یافت میشوند. 3-آکنه سرکش:
درمردان بیشترازبانوان بوده وحتی پشت وبازوهاراگرفتارمیسازدولی تنها 2 تا 3 درصد افراد گرفتار این نمونه میشوند این جوشها بسیار بزرگ و دردناک بوده ناراحتی زیادی را بوجود میآورند. درمان جوش جوانی:
آکنه درست در زمانی بوجود میآید که شخصیت اجتماعی فرد در حال شکلگیری است و بنابراین بسیاری ازنوجوانان وجوانان دچارناراحتی وآشفتگی فکری میگردندکه متأسفانه اثرناخوشایندی برروی شخصیت ورفتارآنهادارد.درحالیکه آکنه یک ناراحتی پوستی جزئی و شایع به هنگام بلوغ است وآنقدرمسئله حادی نیست که بخاطرآن کسی دچارنگرانی یا گوشهگیری شود. حتی عدهای آکنه رابیماری نمیدانند و آنراجوش غرور مینامند.بنابراین درمان در وهله اول باید از خود فرد آغاز گردد. به هیچ وجه نباید درصدد کندن و فشاردادن جوشها و خراشیدن صورت بود زیرا باعث می گردد در آینده جای جوشها گود یا لکه شود. بایدازفشارهای شدیدروانی وهیجانات بیموردکه سبب پیچیدهترکردن ضایعات میشود پرهیز نمود. از نگرانی بیش از حد در مورد آکنه نیز به همین دلیل باید خودداری شود. یکی ازنکات مهم این است که برخی خانمهاجهت پوشاندن این ضایعات ازوسایل آرایشی روغنی استفاده میکنند که به هیچوجه عاقلانه نبوده وخود سبب تشدیدضایعات میگردد. شستشوی روزانه با آب و صابون و خشک کردن آنها سودمند است. برای خشک کردن صورت نبایدحوله راروی آنهاکشید.صابون مورداستفاده میتواندصابون معمولی، نوتروژن، ،T.C.C گوگردی یا گلیسیرینه باشد. برای ضدعفونی کردن جوشها می توان ازمحلولهایی ضد میکروب مانند ترکیبات آنتی بیوتیکی در الکل استفاده کرد. قابل ذکر است که از کارکردن در آشپزخانه گرم و سرخ کردن غذا، قرار گرفتن در فضاهای گرم و بخار دار، محیطهای چرب و نه چندان تمیز باید دوری شود.از خوراکیهای به اصطلاح گرمی ،سرخ کردنی وچرب باید کمتر استفاده کرد. تراشیدن ریش در هنگام بروز ضایعات،کاری اشتباه است وسبب تشدیدآکنه میگردد.گذاشتن ریش کوتاه اشکالی ندارد. تماس ساده با نور خورشید نیز در بهبودی آکنه مؤثر است . در صورت شدید بودن ضایعات باید به پزشک مراجعه کرد تا داروهای خوراکی آنتی بیوتیکی (پادزی) تجویز گردد.